Ổn định môi trường nhà Yến

Đầu tiên, ta tìm hiểu điều kiện ngoài tự nhiên của yến đảo. Trước đây, khi nhắc tới Yến thì chắc chắn đó là yến đảo, khái niệm Yến nhà hoàn toàn chưa có. Yến sống ngoài đảo, dĩ nhiên xung quanh có biển bao bọc. Nhiệt độ nước biển tầng mặt ở miền Trung và miền Nam mùa Đông dao động từ 25-27 độ C. Với nhiệt độ này không khí trong hang yến nhờ đối lưu luôn được sưởi ấm, là điều kiện tuyệt vời để chim trú ngụ. Cũng có một số hang yến đáy khô nhưng nhờ hang có khối tích đá lớn nhiệt hấp thu tích lũy nhiều cùng với bên ngoài nước biển ấm nên vẫn điều hòa không khí trong hang khá tốt. Tuy vậy, so với hang đáy nước, hang đáy khô luôn cho sản lượng thấp hơn rất nhiều.

Tiếp theo, ta xét tới yến nhà thời kỳ chim ở tự nhiên. Yếu tố biển không còn, chim tới ở tự nhiên thường chọn các công trình có khối tích lớn, rộng và tường rất dày như nhà hát, chùa hoặc biệt thự xưa các loại...Các công trình nằm trong các khu vực ấm và có mật độ xây dựng dày, nơi địa hình làm giảm tối đa vận tốc gió. Tuy nhiên điều kiện cũng chẳng thể tuyệt vời như ngoài đảo biển, cần phải có bàn tay con người giúp sức thêm để điệu kiện môi trường bên trong công trình đạt nhất có thể.

Và cuối cùng là các công trình nhà yến của chúng ta. Trong vai trò chim yến chọn nơi ở mới, chúng ta chỉ thích ở những nơi có môi trường thật ổn định. Nhiệt độ, độ ẩm và ánh sáng luôn dao động với biên độ nhỏ nhất. Muốn vậy ta nên tránh các điều kiện khí hậu cực đoan. Nếu nóng quá hoặc lạnh quá ta có thể xây tường 2 lớp cách nhiệt và quan niệm mái nhà cũng là tường nhưng nằm ngang. Để khử cùng lúc các hướng truyền nhiệt bằng bức xạ, đối lưu và dẫn nhiệt, ta có thể trải các lớp cách nhiệt Cát tường bên trong hoặc có thể dùng kỹ thuật dân gian, đất bùn trộn rơm trấu v.v.. cũng ok. Vào đầu mùa đông hướng gió lạnh chủ đạo từ hướng Đông Bắc một thời gian chuyển dần sang chính Đông. Vào cuối mùa đã bớt lạnh, gió đổi về hướng Đông Nam. Cho nên các hướng lấy dưỡng khí vào mùa đông, đặt ở hướng Đông và Bắc nên làm ở vị trí thấp sát với sàn nhà để không khí lạnh chìm xuống sàn và không làm lạnh chim. Vào mùa hè hướng gió mát chủ đạo là hướng Nam, sau chuyển dần sang Tây Nam,  cuối cùng và nóng nhất là chính Tây. Như vậy, hướng Tây nên bít hoàn toàn các lổ thông hơi, chỉ mở lỗ theo hướng Nam và đặt ở trên. Song song với việc thông gió ổn định nhiệt một cách tự nhiên, có thể bổ sung thêm các biện pháp ổn định nhân tạo, lạnh thì sưởi ấm bằng đèn (loại 250-500w cho 300 con) kết hợp thêm may so, nóng thì dùng phun sương có kèm bình lạnh...

Vấn đề phòng Vip

Phòng Vip được xây dựng với tiêu chí nào? Dựa trên tập tính của chim hay dựa trên hiệu quả kinh tế nghĩa là chim sẽ ở đâu trước ta đầu tư trọng tâm trước chỗ đó, không đầu tư lang mang gây lãng phí.

Tôi cho rằng đầu tư vào phòng vip phải dựa trên cả 2 tiêu chí. 

Trước hết là dựa trên tập tính của chim. Nếu để tự nhiên mật độ chim phụ thuộc rất nhiều vào qui luật của ánh sáng. Các nhà mở lỗ theo hướng Tây chim có xu hướng ở tầng trên, các nhà mở lổ theo hướng Đông chim có xu hướng ngược lại. Cho nên nhà mở lổ theo hướng Tây thì phải chú trọng nhiệt độ độ ẩm nhiều hơn vì tầng này nhiệt độ cao ẩm độ kém. Phòng Vip cũng nên bố trí ở đây với hệ thống loa ru dày hơn, tăng cường thêm mùi và ổn định lâu dài nhiệt ẩm độ và hạn chế ra vào thường xuyên. Vì là tầng chim chọn đầu tiên nên hệ thống loa dẫn của tầng này vừa phải không cần lắp đặt nhiều. Sau đó, các tầng dưới cần tăng cường âm dẫn để lôi kéo chim xuống nhưng không cần bố trí phòng VIP vì sẽ không hiệu quả, khí ẩm và mát cộng với mùi của tầng trên tràn xuống hỗ trợ thêm mà không cần phải bổ xung nhiều như tầng trên. Các tầng dưới ta nên mở lỗ thông tường nhiều hơn tầng trên để tránh hiện tượng mốc gỗ do dư ẩm. Mọi chuyện sẽ ngược lại nếu ta mở lỗ theo hướng Đông.

Đối với tôi, tôi không thích mở lỗ theo hướng Đông hoặc Tây vì trong nhà chim sẽ tồn tại nhiều khu vực chim ở không thuận theo tự nhiên mà phải dụ dỗ lôi cuốn bằng âm dẫn như đã đề cập tới ở trên. Cá nhân tôi thích mở lỗ chim theo hướng Nam hoặc hướng Bắc, tùy điều kiện từng nhà mà ta chọn 1 trong 2. Ví dụ nếu mở lỗ hướng Nam thì khi vào mùa đông mặt trời thiên về phương Nam, nhà chim sẽ rớt vào trường hợp như mở lỗ chim về hướng Đông chim có xu hướng ở các tầng dưới. Rồi vào mùa hè mặt trời thiên về phương Bắc, với nhà chim có lỗ hướng Nam, chim có xu hướng ở các tầng trên. Như vậy trong một năm dụ chim, mùa đông ta dụ chim xuống tầng dưới một cách tự nhiên tự nguyện, còn mùa hè ta dụ chim ở tầng trên cũng một các tự nguyện tự nhiên. Như vậy chim sẽ ở đều mà không cần phải bố trí các phòng Vip, không cần phải định hướng dẫn đường quá nhiều bằng âm dẫn. Các vách ngăn trên bản vẽ của tôi không phải mục đích ngăn phòng tạo Vip mà chính phục vụ ý đồ ẩn náu và thoát thân của chim giống như chim hay tìm vị trí góc để làm tổ, ngoài ra nó còn vì nội dung ý đồ khác nữa nhưng chưa đề cập tới.