Vấn đề định vị tổ và làm tổ: Phần 2 - Cân bằng

   

Chim định vị tổ nhờ đánh dấu và duy trì mùi lên tổ. Các yếu tố tác động từ môi trường bao gồm nhiệt độ, độ ẩm, gió, ánh sáng... nếu không gây ảnh hưởng tới mùi của tổ thì nó tác động rất ít tới việc định vị tổ của chim. Bởi vậy chúng ta có thể thấy nhiều nhà yến sáng trưng hoặc nóng rang chim vẫn ở như thường vì nhà đứng gió, khả năng giữ mùi vẫn còn hoặc đang mùa thức ăn dồi dào chim vẫn có thể duy trì mùi trên tổ. Tôi nhận thấy rằng ở những nhà đông chim có các khu vực điều kiện môi trường không tốt như bình thường (nhiệt độ cao, ẩm độ thấp, gió lùa, sáng nhiều) thì tổ thường to và dày cơm hơn những khu vực khác vì chúng thường xuyên phải quẹt tổ giữ mùi. Nhà yến vì vậy là tổng hợp các yếu tố của môi trường sao cho ở đó yến luôn có thể duy trì mùi lên tổ. Nóng và khô hay sáng và gió...không cần tất cả đều tốt. Tất cả đều tốt chưa chắc cho ra kết quả tốt.

     Các yếu tố tác động từ môi trường trong việc giữ mùi định vị tổ có ảnh hưởng không tốt tới điều kiện làm tổ thì nên cân bằng ở mức độ thấp. Độ ẩm cao rõ ràng tổ sẽ ít mất mùi nhưng nó lại làm mốc gỗ ảnh hưởng tới khả năng bám dính của chân tổ (hoặc nước bọt của chim lâu khô sẽ làm dính lông nhiều hơn cho tổ xấu) vì vậy nên cân bằng độ ẩm ở ngưỡng an toàn thấp hơn 80%. Nhiệt độ cao có biên độ biến thiên rộng có thể làm tổ co giản mạnh, thường làm bong phần bụng tổ ra khỏi ván, tổ chỉ còn dính bằng tai nhờ chim gia cố thường xuyên bằng dịch keo, vì vậy nhiệt độ nên duy trì ở mức 29 độ C với biên độ thấp cộng trừ 1 độ. Tuy nhiên các yếu tố khác không ảnh hưởng tới điều kiện làm tổ như gió và ánh sánh nên giữ ở điều kiện tốt để hỗ trợ giữ mùi cho các yếu tố nhiệt độ độ ẩm. Gió nên giữ ở tốc độ dưới 5m/s hoặc thấp hơn nữa. Sự dịch chuyển không khí trong nhà yến cần vừa đủ để cung cấp dưỡng khí cho chim, tránh làm tổ bị mất mùi, nên thiết kế sao cho gió dịch chuyển ở tầm thấp dưới sàn và dưỡng khí sẽ tự động khuếch tán lên tầm cao sát trần, nơi chim đu bám. Ánh sáng thường làm biến chất mùi của tổ nên cần hạn chế tối đa, các khu vực sáng thường tổ sẽ vàng và khô.
        Với các nhà yến đã có sự phát triển ổn định thì chúng ta đừng nên cố chỉnh sửa môi trường của nó hòng tìm kiếm sự phát triển bầy đàn đột biến. Chúng ta có thể phá vỡ một thế cân bằng tốt đã đạt được và tạo ra một thế cân bằng khác không tốt. Mở thêm thông gió, hoặc lắp thêm quạt thổi từ ngoài vào, hoặc cho thêm một số máy gà, máy siêu âm hoặc thậm chí đổi và mở thêm lỗ thu chim...có thể làm mất mùi tổ chim và chim mẹ lạc lối, dẫn tới chim con đói và chết hàng loạt. Đừng làm phiền lũ chim khi chúng đang phát triển tốt, chúng ta chỉ can thiệp khi nhà chim phát triển không tốt. Không có mẫu số chung cho các nhà yến thất bại, mỗi nhà yến muốn thành công đều có mật mã riêng mà chúng ta cần giải mã nó.

(còn tiếp)

Vấn đề định vị tổ và làm tổ: Phần 1 - Khứu giác

Định vị tổ và làm tổ là 2 vấn đề cốt lõi của một nhà yến. Một cặp chim trưởng thành cần phải làm tổ để có ổ đẻ, chúng cần một nơi để quẹt tổ. Một cái tổ được chúng hoàn thành ít nhất trong 15 ngày và ở đó trong suốt thời gian đẻ trứng, ấp trứng, nuôi con khoảng 70 ngày. Vậy vị trí tổ phải được định vị chính xác trong suốt thời gian 90 ngày, nếu không chim sẽ lạc lối và nhầm lẫn với hàng nghìn tổ khác. 

     Chim sẽ định vị tổ bằng nhiều khả năng khác nhau trên đường từ ngoài bay vào phòng làm tổ. Đầu tiên chúng sẽ bay theo thói quen hằng ngày sau khi vào miệng lỗ nếu không có sự thay đổi bất thường nào trên đường bay. Trong trường hợp ngược lại chúng sẽ phải sử dụng thêm khả năng định vị vật cản (vật cản phải lớn hơn 3.5 cm) bằng tiếng vang bằng cách chấp mỏ và nghe tiếng vọng dội lại, đây cũng là cách của những chúng chim non đi tham dò những nơi ở mới. Nhưng định vị bằng tiếng vang không thể phân biệt dc tổ, nếu như tiếng vọng lại có thể xác định dc tổ nhờ cấu trúc khác nhau giữa các tổ thì khi ta hái tổ chim sẽ lạc lối, hiển nhiên điều này không đúng. 

     Ngoài khả năng trên chim yến còn có một khả năng đặc biệt khác chỉ có ở một số ít họ chim, đó là khả năng phân biệt mùi nhờ khứu giác nhạy bén. Chim đánh dấu mùi của chúng không như những con thú đánh dấu lãnh thổ và tổ chim dính nhiều lông rõ ràng không phải là chuyện ngẫu nhiên. Tuy nhiên, khứu giác nhạy bén của chim cũng phải có một giới hạn nào đó, mùi đánh dấu trên tổ sẽ giảm dần dần. Tốc độ giảm mùi phụ thuộc rất nhiều vào độ ẩm, nhiệt độ của môi trường thậm chí nó còn phụ thuộc vào gió và ánh sáng. Trong môi trường khô, nhiệt độ cao, gió lộng, ánh sánh chiếu trực tiếp sẽ làm tổ mất mùi nhanh chóng. Chim phải liên tục làm mới mùi bằng cách tiếp tục quẹt tổ giống như em út xịt dầu thơm mỗi ngày. Dầu thơm giữ mùi càng lâu thì càng đắt tiền, chim quẹt tổ càng nhiều chim càng tốn sức và có thể mất khả năng quẹt tiếp để tạo mùi.....

(còn tiếp)

Full chim nhà cũ, di đàn sang phần nhà mới mở rộng.

Viết theo thư yêu cầu mong kiếm vài ve không biết có dc không nữa, mọi người đọc bình luận cho vui. 

Thực ra các chủ sở hữu nhà Yến đã Full là những người có kinh nghiệm đầy mình, khi cầu tới tư vấn cũng là dạng hiếm gặp. Cơ sở để di dời dựa trên đặc tính trung thành và định vị tổ bằng khứu giác của chim yến.

Đặc tính trung thành của chim yến thiết nghĩ không cần phải bàn thêm vì điều đó là hiển nhiên. Nếu chúng giống như những loài chim biết bay khác không trung thành thì ta dại gì bỏ tiền đầu tư rất lớn dụ nó về rồi nó bay đi mất. Tôi đã từng chứng kiến những con chim (bố mẹ) du bám vào cánh cửa chống cú thâu đêm vì về quá trễ khi người bảo vệ buộc đóng cửa đi công việc.

Đặc tính định vị tổ bằng khứu giác nghe lạ nhưng cũng hiển nhiên và dễ hiểu. Giữa không gian mịt mù tối tăm, định vị bằng tiếng vang chỉ giúp chim phát hiện vật cản chứ không phát hiện ra vị trí tổ. Khả năng phân biệt mùi của chim yến là rất tốt, nếu so với Yến con người thuộc dạng điếc mùi. Chim yến định vị tổ nhờ phân dưới sàn 1 phần và định vị chủ yếu nhờ mùi từ lông dính trên tổ (chim yến sẽ phát hiện ra ngay trứng trong tổ không phải của mình vì nó đã đánh dấu mùi lên đó)

Vậy muốn di dời chim thì ta di dời tổ của nó. Các bác gỡ cẩn thận 1 vài tấm ván chim đã làm tổ dày đặc chuyển qua ráp vào khu vực mở rộng. Trước khi làm việc đó 1 tuần các bác phải thay đổi không gian trong nhà cũ bằng các vách ngăn tạm. Mục đích là tập cho chim dò tìm tổ trong không gian vừa thay đổi và quên đi đường bay theo quán tính lâu nay. Khi chim chưa kịp quen không gian vừa thay đổi trong nhà cũ thì ta di dời tổ qua khu mở rộng như đã nói ở trên, chim nhất định sẽ tìm ra tổ của nó mà không hề bị sốc.

Giải pháp đơn giản. Làm thử vài thanh tổ các bác sẽ thấy kết quả ngay. 

Đối phó với thời tiết khắc nghiệt

Thời tiết nóng thế này, bạn có giải pháp nào hạ nhiệt nhà yến của bạn chưa?

Nhà yến đẹp

Hai năm trước tôi tình cờ đi ngang qua ngôi nhà yến này ở quận 2. Một thiết kế thật đẹp cho cả người và yến, không biết tới nay thì nhà yến này như nào rồi hy vọng ngày nào đó có dịp đi ngang qua đây buổi chiều để coi yến bay thế nào, dạo này công việc nhiều quá.

Tại sao tăng âm lượng trên máy mà âm lượng trên loa không tăng?

Bạn có bao giờ gặp trường hợp tăng âm lượng trên amply lên rất nhiều nhưng âm lượng ra loa tăng rất ít. Nhà yến mắc phải trường hợp này thường âm thanh rất yếu chim tăng rất chậm. Nguyên nhân của nó là do tình trạng đoản mạch của 1 trong một nhóm loa chức năng (ru, dẫn, cửa, nóc). Loa hỏng làm đoản mạch một line (L hoặc R) của amply khiến sụt dòng những loa tốt, âm lượng sụt giảm nghiêm trọng. Trong một số trường hợp loa đoản mạch làm amply rất nóng và bị cháy liên tục. Tôi đã chứng kiến rất nhiều nhà bị như vậy và đa số lượng chim rất ít và tăng rất chậm. Việc tìm ra loa hỏng trong hàng trăm cái loa trong nhà yến tối tăm là công việc cực nhọc, đôi khi bất lực và không thể tìm ra. Bạn có giải pháp nào khắc phục triệt để hư hỏng này chưa?

Sự cố rạp hát Thanh Bình, sau một năm nhìn lại.

Sau 1 năm xảy ra sự cố rạp hát Thanh Bình - Ninh Thuận: 

1/. Giá yến thô Việt Nam sụt giảm 1/3 đi kèm với danh tiếng yến nội giảm, tạo điều kiện cho yến ngoại đang ngắc ngoải tràn vào Việt Nam tìm đất sống.

2/. Thông tư 35 ra đời khiến tốc độ phát triển nhà yến chậm lại dẫn đến tính cạnh tranh giảm, nhiều nhà yến sống lại sau các thất bại của kỹ thuật lang băm.

Video clip do Noname Swiftlet thực hiện.